نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی خرمشهر، خرمشهر، ایران.
2 گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مسجد سلیمان،،مسجدسلیمان، ایران.(
3 گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ،اهواز، ایران
چکیده
کلیدواژهها
بررسی نقش دانش مالی سرمایهگذاران بر رفتار مالی
در بازار سرمایه ایران
روح اله قیصری[1]
تاریخ دریافت: 20/10/1399 تاریخ پذیرش: 26/12/1399 |
اله کرم صالحی[2]
صغری قبادی[3]
چکیده
رفتارسرمایهگذاران حقیقیمتاثر از خصوصیاترفتاری،دانش مالیو چگونگیواکنش آنها درمواجهبارخدادهایمالیمی باشد. هدف از پژوهش حاضر، طراحی مدلی از ویژگی هایرفتاری و دانش مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مالی آن ها در بازار سرمایه است.این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر روش نظریه زمینه یابی[i]است. با استفاده از نمونهگیری تصادفیبه روش" گلوله برفی[ii]" با 20 نفر از اساتید رشتههای حسابداری، مدیریت بازرگانی و مالی در دانشگاههای کشور و مدیران و کارشناسان ارشد تالار بورس تهران، مصاحبه عمیق انجام گرفت. خصوصیاترفتاری و دانش مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی دارای 18 بعد بهشرح 1. باورهای شخصی، 2. ویژگیهای شخصیتی، 3. خصوصیات رفتاری، 4. دانش مالی، شرایط زمینهای 5. ارزشهای شخصی و اجتماعی، 6. عوامل هیجانی، 7. اطلاعات و آگاهی، 8. هوش مالی، شرایط مداخلهای 9. مؤسسات مالی، 10. ارتباط کلامی، 11. اضطراب مالی، 12. تورشهای رفتاری، راهبرد 13. مدیریت ریسک، 14. تصمیمات سرمایهگذاری، 15. آموزش دانش مالی و پیامد 16. سودآوری سرمایهگذاری، 17. امنیت مالی و 18. رضایت سرمایهگذاران می باشد. یافته ها نشان میدهد رفتار مالی سرمایهگذاران در قالب این مدل روند تصمیمات آنان در بازار سرمایه را پیشبینی پذیر نموده است.بکارگیری مدل خصوصیاترفتاری و دانش مالی سرمایهگذاران حقیقی بر شناخت رفتار مالی در بازار سرمایه ایران، بسیار مهم به نظر میرسد.
واژههای کلیدی:خصوصیاترفتاری، سواد مالی، رفتار مدیریت مالی، بازار سرمایه ایران.
طبقه بندی JEL: G02, G23, M41
1- مقدمه
رفتارمالیوامورمالیشخصیازجنبههایمهمرفتاراجتماعیهستندکههمبرزندگیشخصیفردوهم براجتماعتأثیراتقابلملاحظهایمیگذارند.برخلافتلاشهایاکثریتافرادجامعه،رفاهاقتصادیومالی درزندگیشخصیافرادکمتردیدهمیشود؛دربسیاریازمواردمشاهدهمیشودکهافرادبادرآمدیاثروت بالاهمرضایتمالیندارندوهمیشهبامسائلمالیدرگیرهستند؛شایدبتوانریشهاینمشکلفراگیردر جامعهامروزرادرناتوانیافراددرمدیریتمسائلمالیشانجستوجوکرد (آقابابایی و خادمی، 1398). شکستدرمدیریتکردنامورمالیفردینهتنهامیتواندبرای شخصبهپیامدهایبلندمدتیمنجرشود،بلکهبرایجامعهنیزچنیناست(مین و تائو[iii]، 2015). ازاینرو،رفتار مدیریتمالیشخصیدرسالهایاخیرمورداهمیتوتوجهپژوهشگرانقرارگرفتهاست(آقابابایی و خادمی، 1398).بستهبهاهدافمالی،نگرشافرادبه پولواستفادهیآنهاازپولمتفاوتخواهدبود.استفادههایرایجپولشاملتواناییخریدقدرت، امنیت،عشقوآزادیاست.طبقنظرروانشناساناجتماعیشایدبتوانگفتپولمعنادارترینهدف احساسیدرزندگیمعاصراست(شی و کی[iv]، 2014)؛ بنابراین،صرفنظرازاینکهپولچگونهخرج شود،پولدرزندگیافرادحائزاهمیتاستورفتارآنهارابهروشهایمختلفتهییجمیکند(آقابابایی و خادمی، 1398).دانشمالیتواناییفهماینکهپولدرجهانچگونهکارمیکند؛چگونهبعضیافرادپولبه دستمیآورندیاآنراایجادمیکنند،مدیریتمیکنند،سرمایهگذاریمیکنندوبرایکمکبه دیگرانبخششمیکنند؛بهطورخاص،بهمجموعهایازمهارتهاوعلوماشارهداردکهفردرابرتصمیمگیریآگاهانهومؤثرترمنابعمالیاشتوانامیکند(گیسلر و ورسی[v]، 2014).بحرانهایاقتصادیاخیراهمیتآگاهبودنمصرفکنندگانوتصمیمگیریمالیاثربخشرانشاندادند.باپیچیدگیهرچهبیشترمحصولاتمالیومسئولیتبیشترافرادمربوطبهنگهداریاوراقبهادارمالی،داشتندانشومهارتمالیکافیاهمیتبیشتریپیدامیکند(بتی و همکاران[vi]، 2015).
فقداندانشدرمورداصولمدیریتمالیومسائلمالیمیتواندعلتاینکهبعضیازخانوادهها فعالیتهایمالیتوصیهشدهرادنبالنمیکنندراتوضیحدهد.شواهدبسیارینشانمیدهندکهدانش مالیمحدود،هزینههایبالاییایجادمیکند.احتمالاینکهافرادیباتواناییشناختیپایینو همچنینبادانشمالیپایینمرتکباشتباهاتمالیشوند،بیشتراست(آگاروال و مزومدر[vii]، 2013 & بنجامین و همکاران[viii]، 2013). مطالعاتروانشناسینشانمیدهدکه شخصیتانسانتعیینکنندهکلیدیرفتاروعملکردشاست (کانلین و همکاران[ix]، 2015). بنابراینمیتواندبهتوصیف تفاوتهایبینافراددرارتباطبامستعدبودنبرایبروزسوگیریهاودرارتباطباسبکورفتارمعاملاتیومتعاقبآن عملکردمعاملاتیکمککند.بااینحال،تحقیقاتمالیرفتاریتاکنونبیشتربرروانشناسیشناختی[x](بررسی سوگیریهایرفتاری) متمرکزبودهوکمترپیوندمیانروانشناسیشخصیت[xi] ومالیرفتاریرانشاندادهاند.افرادبا ویژگیهایشخصیتیوجمعیتشناختیمختلف،احتمالاًرفتارواستراتژیهایمعاملاتیمختلفیراترجیحدادهوازخود بروزمیدهندواینموجبعملکردمتفاوتآنهادرمقایسهبایکدیگریادرمقایسهبامیانگینعملکردبازارمیشود (عملکرد بهتر یا بدتر از میانگین بازار). بهنظرمیرسددرسطحخردمالیرفتاری،ایندوبعدروانشناسی،یعنی روانشناسیشناختیوروانشناسیشخصیتمیتوانندمکملیکدیگرباشندونادیدهگرفتنهریکازآنهابهایجاد درکناقصیازواقعیترفتارسرمایهگذارانمنجرخواهدشد (جمشیدی و قالیباف اصل، 1397). بهنظرمیرسدکهتجربیاتشخصیسرمایهگذارانرویشیوهایکهآنهااطلاعاتراانتخابوتفسیر میکنندتأثیرگذاراست،ازاینروتحلیلگرانموفقبازارسرمایهعلاوهبرتسلطکافیبرانواعتحلیلها، ویژگیهایشخصیتیخاصیهمدارند.مالیرفتارییکگامفراترازتحلیلهایبنیادیوتکنیکالخواهدرفت ودرحقیقتبعدسوممثلثیخواهدشدکهبهکمکتحلیلبنیادیوتحلیلتکنیکالشکلمیگیرد.دراین بخشازعلم،رفتارتحلیلگرانموردبررسیقرارخواهدگرفتوبهاینمسئلهپرداختهمیشودکهیکسرمایهگذاردرواکنشبااطلاعاتخاصیچهعکسالعملیخواهدداشت.مباحثونتایجگرفتهشدهازپژوهشهای رفتاریگاهدرمقابلفرضیاتبازارکاراقرارگرفتهوبیانگرتأثیرعواملانسانیورفتاریدرعملکردفعالینبازار سرمایهخواهدبود (ابراهیمی، دستگیر و لطیفی، 1396).
نتایج پژوهش آقابابایی و خادمی (1398) در خصوص عواملتأثیرگذاربررفتارمدیریتمالی نشان داد که نگرشمالیودانشمالیبارفتارمدیریتمالیرابطهیمثبتومعناداردارند؛ دانشمالیرابطهبیننگرشمالیورفتار مدیریتمالیراتعدیلمیکند.ایندرحالیاستکه بینمنبعبیرونیکنترلرفتارورفتارمدیریتمالیرابطهمعناداریوجودنداردومنبعبیرونیکنترل،میانجی رابطهنگرشمالیورفتارمدیریتمالینیست. در تحقیقی که توسط جمشیدی و قالیباف اصل (1397) و در خصوصتأثیرشخصیتسرمایهگذارانبررفتارمعاملاتیوعملکردسرمایهگذاری، انجام گرفت، نتایجنشانداد،فراوانیمعاملهافرادبامرکزکنترلبیرونی،رفتارنوع A و تمایلبهحداکثر سازیزیاد،بیشتراست (بیشترخریدوفروشمیکنند).همچنینافرادبامرکزکنترلبیرونیوخودارزیابیوهیجانخواهیزیاد،تنوعپرتفویکمتریداشته، نتیجه نهایی این بوده که ویژگیهایشخصیتیمتفاوت،اجزایمتمایزرفتارمعاملاتیوبهدنبالآنعملکردمعاملاتیرامتأثرمیکند. نتایجتحقیق یزدانی و همکاران(1397) و در خصوصتأثیرعزتنفسودانشمالیبررفتارمالی،نشانداد کهعزتنفسبررفتارمالیودانشمالیذهنی تأثیرمثبتومعناداریدارد.همچنیندانشمالیعینیبردانشمالیذهنیتأثیرمثبتومعناداریدارد، امابر رفتارمالیتأثیرمثبتومعناداریندارد. دانشمالیذهنیبهعنوانمتغیرمیانجیدراینپژوهشبررفتارمالی تأثیرمثبتومعناداریدارد. نتایج تحقیق دهقانیسلطانی، جعفری و سلمانیصمدی (1397) و در خصوص عوامل مؤثر بر رفتار سرمایهگذاران جوان، نشان داد ریسک ادراکشده، عدم محافظهکاری، بررسی سود و زیان نسبی، سواد مالی، احساسات و مادیگرایی بر رفتار سرمایهگذاران جوان در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر معناداری دارد. نتایج تحقیق امامیحیدری و اسماعیلی (1397) و در خصوص تأثیر سواد مالی بر ارتباط بین شخصیت سرمایهگذار و رفتارخریدوفروش سهام،نشان داد، در سرمایهگذارانی که فاقد سوادمالی هستند، ابعاد شخصیتی وضوح تجربه و وظیفهشناسی اثر منفی و معکوس بر رفتار معاملهگری داشته و ابعاد شخصیتی برونگرایی، سازگاری و روان رنجوری، اثر مثبت و مستقیم بر رفتار معاملهگری (رفتار خریدوفروش) سرمایهگذاران دارند. همچنین در سرمایهگذارانی که دارای سوادمالی هستند، ابعاد شخصیتی وضوح تجربه، برونگرایی و روان رنجوری، اثر منفی و معکوس بر رفتار معاملهگری آنان دارند و ابعاد شخصیتی وظیفهشناسی و سازگاری، اثری بر رفتار معاملهگری سرمایهگذاران نداشته است. بر اساس نتایج بهدستآمده پژوهش عبدالهی و مجدزادهطباطبایی (1397) و در خصوص تأثیر ویژگیهای فردی بر ریسکپذیری مالی با توجه به نقش تعدیلکننده سواد مالی، هوش هیجانی بر ریسکپذیریمالی تأثیر مثبت و معناداری داشت و منبع کنترل بر ریسکپذیری مالی تأثیر منفی داشت؛ اما ریسک گریزی عمومی بر تمایل به سرمایهگذاری ریسکی تأثیر منفی معنیداری ندارد. همچنین سواد مالی سبب میشود احساسات و هیجان بر تصمیمات مالی و ریسکپذیری تأثیر کمتری داشته باشد. یافتههای مطالعه خشامن، شیرازیان و خدایاری (1397) و در خصوص بررسی نقش سواد مالی مدیریت پول در مدیریت مالی شخصی، مؤید تاثیرمعنادار سواد مالی مدیریت پول مؤلفههایشان بر مدیریت مالی شخصی سرمایهگذاران تالار منطقهای بورس همدان بود. نتایج تحقیق محمدی، طولیاناصفهانی و ولیخانی (1397) و در خصوص تأثیر سواد مالی بر میزان مشارکت سرمایهگذاری، نشان داد که میزان سواد مالی بر میزان مشارکت شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر معناداری دارد. همچنین نتایج آزمون خی دو نشان داد که منابع اطلاعاتی و دستهبندی اطلاعاتی تأثیر معناداری بر میزان مشارکت شرکتها دارند اما ثروت خانوادگی و نگرش نسبت به خطرپذیری تأثیر معناداری بر میزان مشارکت ندارند.
در پژوهشی که توسط فنگ و همکاران[xii](2019) و در خصوص سواد مالی و امور مالی خانوار، انجام گرفت،نتایج نشان داد که سواد مالی خانوارهای چینی به طرز نگرانکنندهای پایین است و سواد مالی بهطور همزمان بر امور مالی خانوار تأثیر میگذارد. در پژوهشی که توسط گرومان، کلوس و منخوف[xiii](2018) و در خصوصتاثیر سواد مالی بر اجزاء مالی، انجام گرفت، نتایج نشان داده شد که درجه بالاتر سواد مالی نیز دارای اثر سودمندی است. با توجه به "استفاده از خدمات مالی"، تأثیر سواد مالی بالاتر تأثیر عمق مالی بیشتر را تقویت میکند. علاوه بر این، تأثیر مثبت سواد مالی بر سطح درآمد و زیرگروههای متعددی در داخل کشورها است.نتایج تحقیق بلوفاتو، دی هانت و دی واینه[xiv](2018) و در خصوص رابطه بین سواد مالی و رفتار سرمایهگذاران خردهفروشی، نشان داد که سواد مالی ذهنی به تبیین تغییرات مقطعی در رفتار سرمایهگذاران خردهفروشی کمک کرده، سرمایهگذاران که سطح بالای سواد مالی را گزارش میکنند، حتی پس از کنترل جنسیت، سن، ارزش اوراق بهادار، تجربه تجاری و تحصیل، باهوشتر هستند. آنها بیشتر تجارت میکنند و کمتر مستعد اثرات گرایش هستند. آنها تمایل دارند که پرتفوی خود را بر روی مجموعه کوچکی از سهام متمرکز کرده و از طریق صندوقهای سرمایهگذاری به تنوع دست یابند. گروهمان[xv] (2018) به بررسیسوادمالیورفتارمالیافرادطبقهمتوسط درآسیاپرداختونشاندادکهسوادمالیمنجربهبهبودقابلتوجهدرتصمیماتمالیافرادمیگردد. ژووهمکاران[xvi] (2017) اثرشرایطاقتصادیرابررفتارمالیشخصیموردبررسیقراردادند. دراین پژوهشکهدرمیانمردمچینصورتگرفتبابررسیعواملیمانندسن،جمعیتخانوادهوجنسیت،رفتارمالی شخصیافرادموردبررسیقرارگرفت. یافتههای پژوهش مونا و انیس[xvii](2017) و در خصوص سواد مالی و پیامدهای آن بر رفتار سرمایهگذاری، نشان داد: اول، افراد با سطح پایین سواد مالی کمتر در بازار سرمایه سرمایهگذاری میکنند.ثانیاً، سطح سواد مالی تحت تأثیر سن، سطح تحصیلات و درآمد سالانه قرار میگیرد.فارلوهمکاران[xviii](2016)بهبررسیتاثیرخودکارآمدیمالیبررفتارمالیشخصیزناناسترالیاپرداختند؛دراینبین،دانشمالیوسوادمالیدربهبودعملکردمالیجامعههدف،تاثیرمثبتومعنادارداشتند.تانگوبیکر[xix] (2016) درپژوهشخودبهبررسیارتباطبیناعتمادبهنفس،دانشمالیورفتارمدیریتمالیدربینافرادبالغدر آمریکاپرداختندونشاندادندکهارتباطمستقیموغیرمستقیممیاناعتمادبهنفسوعملکردمدیریتمالیوجود دارد.
سرمایهگذاری در بازارهای مالی یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی در هر کشوری است وباید در بازار سرمایه هر کشور تلاش شودتا سرمایهگذاری در اوراق بهادار به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود. ازآنجاییکه هدف از هر سرمایهگذاری در بورس اوراق بهادار، دستیابی به بازده مورد انتظار و حتی افزایش آن است، بایستی تصمیمگیریهای مناسبی از سوی فرد سرمایهگذاراخذشده و رفتار مالی بجایی را از خود نشان دهد. همچنین؛ بمنظور کارایی بازار سرمایه، نمیتوان از طریق بهکارگیری اطلاعات موجود به پیشبینی آینده پرداخته و به بازدههای مازاد بااهمیتی دستیافت، ولی توجه به مشاهده واکنشهای نادرست و غیرمنطقی سرمایهگذاران نسبت به اطلاعات جدید که عمدتاً ناشی از سواد مالی پایین و خصوصیات رفتاری آنهاست، در بازارهای اوراق بهادار، لزوم پژوهش در این زمینه اهمیت مییابد. همچنین مفهوم مالی رفتاری در مقایسه با دیگر تئوریهای مالی مفهوم نسبتاً جدیدی است. در کشورهای درحالتوسعه، مالی رفتاری بهطور وسیعی جهت کشف رفتارهایی که تصمیمات سرمایهگذاری را تحت تأثیر قرار میدهد، کاربرد دارد. بههرحال، مالی رفتاری کاربرد محدودتری برای بازارهای کشورهای درحالتوسعه یافته دارد. این پژوهش با این دید انجام میشود که خصوصیات رفتاری و سواد مالی میتواند رفتار مدیریت مالی را پیشبینی کند. همچنین این پژوهش از این لحاظ منبع خوبی برای سرمایهگذاران حقیقی است که به آنها کمک میکند که روند بازار سهام را قبل از تصمیمگیری بهخوبی تجزیهوتحلیل کنند. درنهایت این پژوهش فرصت خوبی برای نویسندگان و محققان جهت درک نظری و عملی از بازار سهام و تئوریهای مالی رفتاری فراهم میآورد. با عنایت به مطالب فوقالذکر، پیداست که در تحقیقات مالی کشورمان جای چنین تحقیقاتی خالی است. لذا مدیران، ذینفعان و سازمان بورس اوراق بهادار میتوانند از نتایج این پژوهش استفاده کنند.
موادوروشها
باتوجه به هدف پژوهش حاضر که طراحی نقش خصوصیاترفتاری و سواد مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی در بازار سرمایه ایران بوده، طرح تحقیق از نوع کیفی با روش گراندد تئوری است.
جامعه آماری تحقیق،اساتید رشتههای حسابداری، مدیریت بازرگانی و مدیریت مالی در دانشگاههای کشور و مدیران و کارشناسان ارشد تالار بورس تهران انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. این انتخاب و انجام مصاحبه، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و پس از آن متوقف شد. خصوصیات مورد نظر برای خبرهبودن افراد، شامل موارد زیر بود: اشراف به مبحث رفتار مدیریت مالی، اشراف به مبحث بازار سرمایهو اشراف به مباحث شخصیتی و رفتاری در مدیریت بود.
به منظور نمونهگیری در این بخش با توجه به اهمیت موضوع پژوهش تلاش گردید؛ طیفی از آگاهان کلیدی در زمینه رفتار مدیریت مالیانتخاب شوند که با توجه به حاکمیت رویکرد کیفی از روش نمونهگیری"گلوله برفی" استفاده شد. به عبارت دیگر، از نمونه گیری نظری استفاده شد. منظور از نمونه گیری نظری نوعی نمونه گیری هدفمند بوده که تمرکز آن بر تدوین نظریه است. به عبارت دیگر پژوهشگر از طیف افراد بالقوه برای مشاهده، کسانی را انتخاب میکند که بتوانند در فرآیند گردآوری، خزانه داده های مورد نیاز را غنی نمایند تا امکان ساختن نظریه فراهم شود (بازرگانهرندی، 1397).در نهایت؛20 نفر انتخاب گردیدند.
روش گردآوری اطلاعات» نظریه داده بنیاد
گلاسرواستراوس[xx]براینخستینبارراهبردنظریهپردازیدادهبنیاد[xxi]رابهجامعهعلمیمعرفیکردند(حقگویان و همکاران، 1394). براساسنظراستراوسوکوربیننظریهمبناییعبارتاستازآنچهکهبهطوراستقراییاز مطالعهپدیدهایبهدستآیدونمایانگرآنپدیدهاست.رویهنظریهمبنایییکروشتحقیق کیفیاستکهیکسلسلهرویههایسیستماتیکرابهکارمیگیردتانظریهایمبتنیبراستقرا دربارهپدیدهایایجادکند(استراوس و کوربین، 1390). تئوری بنیادی با شروع آفرینش نظریه به روش استقرایی و تلاش برای درک درست و احساس مناسب از وقایع روزمره، تلاش میکند برای درک دنیای مشارکت کنندگان، آن طور که خود آنان ساختهاند، بین مفاهیم ارتباط برقرار کند و از وقایع و امور مادی، مفاهیم انتزاعی ایجاد کند که شاید با پژوهش های کمی به دشواری قابل انجام است. تئوری داده بنیاد یا همان نظریه زمینه ای مستلزم آن است که فرد سازهها و قوانین را مستقیماً از دادههای بیواسطه که گردآوری کرده است، استخراج کند؛ نه از پژوهشها و نظریههای قبلی که وجود دارد (گال و همکاران، 1393). بنابراین محقق، پروژه را با یک نظریه قبلی در ذهن آغاز نمیکند، بلکه محقق اجازه می دهد تا نظریه از اطلاعات و دادهها پدیدار شود، نظریه مشتق شده از دادهها به احتمال زیاد شبیه به واقعیت است، تا یک نظریه به دست آمده از کنار هم قرار دادن یک سری از مفاهیم بر اساس تجربه یا صرفاً از طریق حدس و گمان، به دست آید.
در این پژوهش از تئوری بنیاد هم به عنوان یک روش تحقیق و هم به عنوان یک روش تجزیه و تحلیل استفاده میشود. زیرا به دلیل فقدان یک چارچوب نظری منسجم و قوی در خصوص « مدلسازی نقش خصوصیاترفتاری و سواد مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی در بازار سرمایه ایران »، محقق از آن به عنوان یک روش تحقیق و سپس به دلیل استفاده از مصاحبههای نیمه ساختارمند مبتنی بر تئوری داده بنیاد، به عنوان یک روش تجزیه و تحلیل بهره برد.
با استناد به رهیافت نظام مند و به منظور استحصال داده های مورد نیاز جهت تبیین مدل پارادایم و دستیابی به تئوری نهایی، مصاحبه های انجام شده با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا در طی سه مرحله کد گذاری (کدگذاری باز[xxii]، کد گذاری محوری[xxiii]و کدگذاری انتخابی[xxiv]) (استراوس و کوربین، 1390)؛ انجام و سپس کدها و محورهای اساسی شناسایی می شوند.
شکل 1- مدل پارادایمی
فلیک، مترجم: جلیلی، 1397
براساس رهیافت نظاممند تئوری داده بنیاد، برای تحلیل دادههای کیفی گردآوری شده، جهت تدوین نظریه باید سه مرحله کدگذاری را پشت سر بگذارد و به عرضه پارادایمی منطقی یا تصوری از یک نظریه در حال تکوین بپردازد(بازرگان هرندی، 1397). فرآیند انجام تئوری بنیادی در این پژوهش در قالب ابعاد مدل پارادایم به شرح زیر است:
روش تجزیه و تحلیل دادهها در مرحله کیفی: درنظریهدادهبنیاد،روشتحلیلاینگونهاستکههرقسمتازدادهها،بلافاصلهبعدازگردآوریآنقسمت(بهطورموازی) موردتحلیلقرارمیگیرد. سپسمحققرهنمودهاییرااز تحلیلدادههایاولیه،برایدسترسیبهدادههایبعدیدریافتمیکند. اینرهنمودهامیتواننداز مقولههایتوسعهنیافته،خلأهایاطلاعاتیویاافرادیکهنسبتبهپدیدهبصیرتکافیدارند، حاصلشود.پسازکسباینرهنمودها،پژوهشگربرایگردآوریدادههایدیگرواردمحیط پژوهشمیشود.فرآیندزیگزاکیدرگردآوریوتحلیلدادههاتازمانیپیشمیرودکه پژوهشگربهاشباعطبقاتدستیابد(داناییفرد و اسلامی، 1390).
درنظریهمبنایی،تجزیهوتحلیلازسهنوعکدگذاریتشکیلشدهاستکهعبارتاستاز:
کدگذاری باز: کدگذاریباز،فرآیندیتحلیلیاستکهازطریقآن،مفاهیم،شناساییشدهوویژگیهاوابعادآنهادردادههاکشفمیشوند(داناییفرد و امامی، 1386). درضمنکدگذاریباز،دادههابهبخشهایمجزاخردمیشوندوبرایبهدستآوردنمشابهتهاوتفاوتها،بادقت بررسیمشوندوپرسشهاییدربارهپدیدههاکهدادههاحاکیازآنند،مطرحمیشوند. کدگذاریِبازبخشیازتجزیهوتحلیلاستکهبهصورتمشخصبهنامگذاری (مفهوم پردازی) ومقولهبندیپدیدههاازراهبررسیدقیقدادههامیپردازد(استراوس و کوربین، 1390).
کدگذاری محوری: کدگذاریمحوری،فرآیندربطدهیمقولههابهزیرمقولههاوپیونددادنمقولههادرسطح ویژگیهاوابعاداست. اینکدگذاری،بهایندلیلمحورینامیدهشدهاستکهکدگذاریحول محوریکمقولهتحققمییابد.دراینمرحله،نظریهپردازدادهبنیاد،یکمقولهمرحلهکدگذاری بازراانتخابکردهوآنرادرمرکزفرآیندیکهدرحالبررسیآناست( به عنوان پدیده مرکزی) قرارمیدهدوسپس،دیگرمقولههارابهآنربطمیدهد.اینمقولههایدیگرعبارتاستاز:شرایطعلی،راهبردها،شرایطزمینهای،شرایطمداخلهگروپیامدها.اینمرحلهمشتملبرترسیمیکنموداراستکهالگویکدگذاری[xxxi] نامیده می شود. الگوی کدگذاری، روابط فیمابین شرایطعلّی،راهبردها،شرایطزمینهایومداخلهگروپیامدهارانمایانمیکند(داناییفرد و امامی، 1386).
کدگذاری انتخابی: دراینمرحلهشرایطمختلفیکه(طبقات)درمرحلهکدگذاریمحوریبیانشدهاست،باهم ادغاممیشوندوتجزیهوتحلیلکلیصورتمیگیرد. براییکپارچهسازی،دورویهوجوددارد:
قضیههاینظری،بیانگرروابطتعمیمیافتهبینیکطبقهومفاهیمآنباطبقاتمعیناست. قضیهها،متضمنروابطمفهومیهستند،درحالیکهفرضیههامستلزمروابطسنجشپذیرهستند. چونرویکردنظریهدادهبنیادروابطمفهومیتولیدمیکند،نهسنجشپذیر،لذابهکارگیری اصطلاحقضایامرجحاست. درقسمتقضایارابطهبینطبقاتاصلیموردبررسیقرارمیگیرد. پژوهشگرانبرایتبدیلپژوهشکیفیبهپژوهشکمیقضایایپژوهشی (که سازه، عناصر سازنده آنهاست) را به فرضیه(کهمتغیرها،عناصرسازندهآنهاست) تبدیلمیکنندتازمینهآزمونآنهابهصورتکمیفراهمگردد.درقسمتفرضیههابایدرابطهطبقاتفرعیباهمبررسی شود(داناییفرد و اسلامی، 1390).
نرمافزار مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل دادهها، نرم افزار نرم افزار مکس.کیو.دی.ای با نام «MAXqda2018» میباشد.
یافتهها
در بخش کیفی پژوهش، محور اصلی سؤالات پژوهش مربوط به کاوش و اکتشاف عوامل متأثر در خصوص ابعاد، مولفهها و شاخصهای مربوط به رفتار مدیریت مالی به عنوان اصلی مفهوم اصلی بود. برای نیل به این موضوع،در مرحله اول،مقولههای اصلی و مؤلفههای فرعی بر اساس کدگذاری باز و محوری دادههای حاصل از مصاحبههای عمیق و اکتشافی با خبرگان کلیدی و انجام پالایش کدهای مفهومی ارائه میگردد. بر این اساس برای انجام کدگذاری باز و محوری در مرحله اول،دادهها در سطح جمله و عبارت برای هر یک از مصاحبهها موردبررسی قرار گرفت و کدهای مفهومی از رونوشت مصاحبهها استخراج شدند.در مرحلهی بعدی با انجام پالایش و عمل کاهش،این مؤلفهها در قالب مقولههای فرعی سازماندهی و با بررسی مستمر نامگذاری شدند. بهمنظور اطمینان از سازماندهی مناسب هر یک از مفاهیم و مقولات،مجدداًرونوشت مصاحبهها وارسی شد؛و با مرور این مقولهها بهمنظور رسیدن به اشباع منطقی برای مقولههای اصلی و مقولههای فرعی صورت گرفت. کدگذاری باز و محوری، زمانی متوقف گردید که یک طبقهبندی معنادار پس از چندین بررسی درباره رونوشت مصاحبهها حاصل شد. بهطور کلی از تحلیل دادههای کیفی پژوهش در مرحله کدگذاری 275، کد مفهومی اولیه حاصل شد. پس از بررسی و مطابقت این کدها و حذف کدهای تکراری،کدهای مشترک احصا گردید، نحوهی کدگذاری مصاحبههای 4نفر از مشارکتکنندگان در مصاحبههای عمیق و انفرادی را که از متن نمونه مصاحبههای استخراج شدهاند را نشان میدهد.
مصاحبه شماره 1
...ازموانعوچالشهایسازمانیوغیرسازمانیمؤثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهمیتوانبهاینموارداشارهنمودکهسرمایهگذار،یکحادثهیاواقعهیاخیرویاشرایطایجادشدهدرکوتاهمدترابهآیندهیابلندمدتتعمیممیدهد. درچنینحالتیسرمایهگذار،امروزکاریراانجاممیدهدکهافرادپیروزبازاردیروزانجامدادهبودند. همچنینسرمایهگذارانبیشازحدمطمئن،ایناحتمالراکهارزیابیهایشخصیآنانازارزشاوراقبهادار،درستترودقیقترازارزیابیهایدیگراناست،بیشازاندازهتخمینمیزند... ازجملهاقداماتیکهمنجربهتسهیلروندایفایخصوصیاترفتاریسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهمیگردندمیتوانبهاینموارداشارهنمودکهفردهنگامخریدیکمحصولیاخدمات،آنراباخریدهایدیگرمقایسه کند،فردازبودجهیاطرحهزینههایخودفراترنرودوحسابشدهخرجکند،فردتمامصورتحسابهایخودرابهموقعپرداختکندوفردسندکتبییاالکترونیکیازهزینههایماهانهخودنگهداریکند...
مصاحبه شماره 8
...اطلاعاتمالیوحسابداری،اطلاعاتازروندشاخصدربازارسهام،اطلاعوآگاهیازوضعیتمعاملاتدربازارسهاموآگاهیازاطلاعاتمنتشرشدهازسمتشرکتهایموجوددربازارسهامازعواملزمینهاییامحیطیمیباشندکهسوادمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهراتحتتأثیرقرارمیدهند... آموزشسرمایهگذاریدرمدارسودانشگاهها،آموزشمدیریتمالیدررسانههاوبرگزاریدورههایآموزشمالیوسرمایهگذاریازجملهاقداماتخردوکلانیمیباشندکهدرراستایبهبودرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیمیتوانانجامداد.
مصاحبه شماره 13
...بازار سرمایهمانندهربازاردیگریاصولوشرایطویژهایداردکهبادرنظرگرفتنوعملبهایناصولپایهایمیتوانبهسرمایهگذاریوخریدوفروشسهاماقدامکردهوهمچنین،بهدرکواقعیازمسائلموجوددربورسرسید. اصولاًسرمایهگذارانبایدبررسیهایوسیعیدرموقعخریدیافروشسهامانجامدهند؛زیراآنهانقدترینداراییخودرابهسهامتبدیلمیکنند. اگرآنهابدونتوجهبهیکسریازعواملبهسرمایهگذاریاقدامکنند،نتایجمطلوبیازسرمایهگذاریعایدشاننخواهدشد. افرادممکناستبرایبهدستآوردناطلاعاتبهدنبالافرادآگاهمحیطاجتماعیخودباشند... سیاستهایاقتصادیاتخادشدهتوسطدولت،برقراریتناسبمیانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذارانواحساسامنیتزیاددرموردوضعیتمالیفعلیوهمچنینآیندهازجملهمواردیمیباشندکهازتوجهبهرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانمنتجمیشود.
مصاحبه 20
...مدیریتریسکیکیازاقداماتیاستکهجهتبهبودرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیدربازار سرمایهبایستیانجامپذیردوشاملمواردیمانندتقسیمسرمایهبورسیبهچندبخش،محاسبهنسبتریسکبهبازدهدرمعاملاتوهمچنینمحاسبهحدسودوضررمعاملاتمیباشد... سودآوریشرکتهایپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادارتهرانبررفتارسرمایهگذاراندرتصمیمآنهابهخریدوفروشسهامتأثیرگذارهستند. باتوجهبهنسبتقیمتسهامبهسودآنکهبالاترینتأثیررابرسودآوریسرمایهگذاریداردمیتوانبارعایتبهترایننسبتومتعادلنگهداشتنآنشرایطرابرایورودسرمایهگذارانفراهمکرد. سودپیشبینیشدهیهرسهمدرسالآیندهموردتوجهقرارگیرد؛درسرمایهگذاریهاتنوعلحاظگردد؛میانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذارانتناسبحاصلگردد.
توصیف دادهها بر اساس کدگذاری باز
یافتههای بخش کیفی در قالب یافتههای حاصل از نتایج کدگذاری با رویکرد تحلیل مضمون و مفاهیماز دادههااست.ابتداییترین کار در این مرحله کدگذاری باز است. بر این اساس مفاهیم مشترک از واحدهای ضبط احصا شد و کدهای مشترک شمارش شد. جدول (1) فراوانی درصد پاسخدهندگان خبرگان در مصاحبهها به مهمترین مقولهای حاصل از کدگذاری باز در میپردازد.
جدول (1) نتایج کدگذاری باز وشماره کد مصاحبهشونده به هر یک از عوامل از نظر خبرگان
مقولههای اصلی |
شماره کد |
مصداق |
فرافکنیوتعمیموقایعاخیروکوتاهمدتبهبلندمدت اطمینانواعتمادبیشازحدوتخمینبیشترازاندازهدانشومهارت |
1 |
از موانعوچالشهایسازمانیوغیرسازمانیموثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایه میتوان به این موارد اشاره نمود که سرمایهگذار،یکحادثهیاواقعهیاخیرویاشرایطایجادشدهدرکوتاهمدترابهآیندهیابلندمدتتعمیممیدهد. درچنینحالتیسرمایهگذار،امروزکاریراانجاممیدهدکهافرادپیروزبازاردیروزانجامدادهبودند. همچنین سرمایهگذارانبیشازحدمطمئن،ایناحتمالراکهارزیابیهایشخصیآنانازارزشاوراقبهادار،درستترودقیقترازارزیابیهایدیگراناست،بیشازاندازهتخمینمیزند. |
مقایسهباخریدهایدیگرهنگامخریدکردن فراترنرفتنازبودجهیاطرحهزینههاوحسابشدهخرجکردن پرداختبهموقعتمامصورتحسابها نگهداشتنسندکتبییاالکترونیکیازهزینههایماهیانه |
1 |
از جمله اقداماتیکهمنجربهتسهیلروندایفایخصوصیاترفتاریسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهمیگردند میتوان به این موارد اشاره نمود که فردهنگامخریدیکمحصولیاخدمات،آنراباخریدهایدیگرمقایسه کند، فردازبودجهیاطرحهزینههایخودفراترنرودوحسابشدهخرجکند، فردتمامصورتحسابهایخودرابهموقعپرداختکند و فردسندکتبییاالکترونیکیازهزینههایماهانهخودنگهداریکند. |
انعطافپذیریوسازگاریباموقعیت مهارتدربهکارگیریتصمیماتمالیمناسب |
2 |
افرادتمایلدارندهرچیزجدیدونوراتجربهکنندودرفعالیتهایگوناگونشرکتکنندتاعملاًدرموقعیتهایمختلفقرارگیرندونحوهسازگاریباآنموقعیتراپیداکنند. همچنین افرادبایستی قادرباشندتاپساندازیاطرحسرمایهگذاریمناسبیبرایخودشانانتخابکنند. |
عدمانحصاراخذدرآمدبهبازار سرمایه |
2 |
وضعیتبازار سرمایهپایدارنبودهوممکناستدریکبازهزمانیحتیبهصورتموقتسهامیکسرمایهگذارمنفیشودپسراهمناسبیبرایآننیستکهفرددرآمدخودرامنحصربهبازار سرمایهکندومنبعدرآمددیگرینداشتهباشد. |
مهارتدربهکارگیریتصمیماتمالیمناسب برونگرایی،هیجانخواهیوعلاقهمندیبهکارگروهیبادیگران |
3 |
فرددرکسبجریاناتنقدیحاصلازسرمایهگذاری،براساسنرخبهرهارزشزمانیپولراملاکقراردهدوتصمیمگیرینماید. و همچنین پرشوروهیجانبودنافرادکهخواهانمحیطهایشلوغهستند. هیجانخواهیدربرخیجنبههاشبیهجستجویاحساساست. |
رفتارتودهواروتمایلسرمایهگذارانبهانجاممعاملاتگروهی |
3 |
رفتارتودهوارعبارتاستازتمایلسرمایهگذارانبهانجاممعاملههایگروهی؛بهعبارتدیگروقتیافراددرتصمیمگیریخودتحتتأثیررفتاراطرافیانخودقرارمیگیرندویاتعدادزیادیازسرمایهگذارانمعاملاتیدرجهتوسمتوسویمشابهدریکدورهزمانیمشخصانجاممیدهند،اینشکلازرفتارایجادمیشود. اینشکلازرفتاردربازارسرمایهزمانیشکلمیگیردکههمبستگیبینفعالیتهایسهامدارانمختلفزیادباشد. بهطورکلیاینعبارتبهاینمعناستکهسرمایهگذاراندربازاررفتارمشابهیازخودنشاندهند. |
تواناییمراودهوبرقراریارتباطبامفاهیممالی مهارتدرمدیریتامورمالیشخصی باورهایهنجاریونحوهتفکرفرددرموردتمایلافرادمهمزندگیاش |
4 |
عواملمؤثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهایران عبارتند از تواناییمراودهوبرقراریارتباطبامفاهیممالیومهارتدرمدیریتامورمالیشخصیکهجزئیازسوادمالیمحسوبمیگردد. و باورهایهنجاریونحوهتفکرفرددرمورداینکهافراددیگریکهدرزندگیاومهممیباشندتمایلدارندویچگونهرفتارنماید. |
سیاستهایاقتصادیدولتووضعیتاقتصادیحاکمبرکشور |
4 |
وضعیتاقتصادیحاکمبرکشوربیشترینتأثیررابرسرمایهگذارانورضایتآنهادارد. درشرایطیکهکشوردرحالتووضعیتاقتصادیمناسبیبهسرمیبردمیتوانبافراهمساختنزیرساختهایلازم،شرایطورودبهبورسرابرایسرمایهگذارانآسانکردتابدینوسیلهدرجهتارتقایبورسبرآمد. همچنینسیاستهایاقتصادیدولتنیزمیتوانددرجهتورودسرمایهگذارانبهبورساوراقبهادارتهرانمؤثرواقعشوند. |
اطمینانواعتمادبیشازحدوتخمینبیشترازاندازهدانشومهارت کوتاهنگریوخرجکردنبهجایپساندازبرایفردا |
5 |
اغلبسرمایهگذاراندرموردقضاوتهایخودخیلیمطمئنهستند. برایتصمیمسرمایهگذاریدریکشرکتخاص،اغلبانتظارزیانرانادیدهمیگیرندوبعدادرصورتیکهشرکتعملکردضعیفیداشتهباشد،احساستعجبیانارضایتیمیکنند. تورشکوتاهنگرییکگرایشرفتاریدرانساناستکهافرادرابرمیانگیزاندتابهجایاینکهبرایفرداپساندازکنند،امروزخرجکنند. |
برگزاریدورههایآموزشمالیوسرمایهگذاری |
5 |
برگزاریدورههایآموزشیبرایسرمایهگذارانوتحلیلگرانبورساوراقبهاداردررابطهبانحوهیسرمایهگذاریبرایافزایشرضایتازسرمایهگذاریخودشان از اقداماتخردوکلانی استکهدرراستایبهبودرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیمیتوانانجامداد. |
آگاهیازاطلاعاتمنتشرشدهازسمتشرکتهایموجوددربازارسهام |
6 |
شخصسرمایهگذارجهتبالابردناطلاعاتخوددربارهسهامیکهقصدخریدویافروشآنراداردمیتواندازاطلاعاتیکهشرکتهایارائهدهندهسهامدربازار سرمایهدراختیارعموممیگذارنداستفادهکند. |
رفتارمنطقیسرمایهگذاراندرتصمیماتسرمایهگذاری |
6 |
افرادممکناستزمانیکهباگزینههایمختلفتصمیمگیریمواجههستند،مطابقنظریههایعقلانیتاقتصادیعملکنندواینامر،بدونداشتنسوادمالیکافیممکناستمنجربهتصمیمگیریبهینهمالینشود. بنابرایندانشمالیهرفردی،تصمیماتمالیویراتحتتأثیرقرارمیدهد. |
انعطافپذیریوسازگاریباموقعیت اعتمادبهنفسوتمایلجهترویاروییباافرادووقایع |
7 |
افرادسازگارنسبتبهعلائمونشانههایخارجیحساسیتزیادینشانمیدهندودرموقعیتهایگوناگونرفتارمتفاوتیدارند. داشتننقطهقوتدرسازماندهیمنابعوتدبیرنیزیکیازعواملمؤثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیدربازار سرمایهمحسوبمیشود. |
درکنگاهوسیعوعمیقتربهمسائل |
7 |
درکنگاهوسیعوعمیقتربهمسائل از عوامل زمینهاییامحیطیمیباشندکهسوادمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهراتحتتأثیرقرارمیدهند. هوشمالیهمچنینافرادراقادرمیسازدتامسایلمالیراازنگاهوسیعتریمشاهدهکنند. عواملیماننداقتصاد،محیطرقابتی،مقرراتوتغییرنیازهاوانتظاراتمشتریوهمچنینفنآوریهایجدید. چگونگیتاثیرعواملرادرقالباعدادتفسیرمیشوند. |
اطلاعاتمالیوحسابداری اطلاعاتازروندشاخصدربازارسهام اطلاعوآگاهیازوضعیتمعاملاتدربازارسهام آگاهیازاطلاعاتمنتشرشدهازسمتشرکتهایموجوددربازارسهام |
8 |
اطلاعاتمالیوحسابداری، اطلاعاتازروندشاخصدربازارسهام، اطلاعوآگاهیازوضعیتمعاملاتدربازارسهام و آگاهیازاطلاعاتمنتشرشدهازسمتشرکتهایموجوددربازارسهام از عواملزمینهاییامحیطیمیباشندکهسوادمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهراتحتتأثیرقرارمیدهند. |
آموزشسرمایهگذاریدرمدارسودانشگاهها آموزشمدیریتمالیدررسانهها برگزاریدورههایآموزشمالیوسرمایهگذاری |
8 |
آموزشسرمایهگذاریدرمدارسودانشگاهها، آموزشمدیریتمالیدررسانهها و برگزاریدورههایآموزشمالیوسرمایهگذاری از جمله اقداماتخردوکلانیمیباشند کهدرراستایبهبودرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیمیتوانانجامداد. |
بهتعویقانداختنتصمیمگیریهایمالیبهعلتتردیدواضطرابزیاد خوداسنادیوگرایشبهنسبتدادنموفقیتهابهویژگیهایذاتیوشکست به عوامل بیرونی |
9 |
زمانیکهفرددچاراضطرابمیشودوبهجایپیداکردنراههایمقابلهباآن،تصمیمگیریهایمالیخودرابهآیندهموکولمیکندودرتردیدباقیمیماند. تورشخوداسنادیبهگرایشافراددرنسبتدادنموفقیتهایشانبهویژگیهایذاتیخودماننداستعدادیابصیرتاشارهدارد؛درحالیکهغالباًریشةشکستهایخودرادرعواملبیرونیمثلشانسبدمیدانند. |
رفتارانطباقیوتحتتأثیرسایرینقرارگرفتنافکارواقداماتفرد |
9 |
اگرسرمایهگذاراننیازهایجامعهگرایانهبیشترینسبتبهنیازهایمالیداشتهباشند،اینمیتواندپیامدهایمهمیدرفرایندتصمیمگیریسرمایهگذارانداشتهباشد،چراکهسرمایهگذارانخردهپانسبتبهنفوذهایاجتماعیدیگرسرمایهگذارانحساسخواهندبودوآنسرمایهگذارانمیتواننددرآنهااعمالنفوذداشتهباشند. |
وظیفهشناسیوپایبندیبهتعهداتاخلاقی مهارتدربهکارگیریتصمیماتمالیمناسب |
10 |
افرادوظیفهشناسافرادپرنیرو،جاهطلبوسختکوشهستند. آنهاعلیرغمموانعموجوددررفعآنهامصرندوتمایلبهدقتوکاملبودندارند. وظیفهشناسیمعمولاًباپشتکاروقابلیتهایجسمانیمرتبطاست. مهارتدربهکارگیریتصمیمهایمالیمناسب،نشاندهندهیسوادمالیمناسبافرادمیباشد. |
برگزاریدورههایآموزشمالیوسرمایهگذاری آموزشمدیریتمالیدررسانهها |
10 |
سرمایهگذاراندربورساوراقبهادارتهرانبرایتعیینارزشسهامکمترازروشهایکمیاستفادهمینمایندوقضاوتهایشانبیشترمبتنیبرتصوراتذهنی،اطلاعاتغیرعلمی،شایعاتوپیرویکورکورانهازعدهمعدودیازمشارکتکنندگاندربازارسرمایهاست. درهمینراستاوبهمنظوربهبودشرایطگسترشفعالیتهایبازارسرمایهوجلوگیریازشکست،دراقداماتیکهدرجهتجلبمشارکتمردمدرسرمایهگذاریصورتمیگیرد،بایدنتایجعلمیجایگزینتصوراتذهنیشودوآموزشهایلازمدراینزمینهازطریقبرگزاریدورههایآموزشیوآموزشسوادمالیدررسانههابهمشارکتکنندگاندربازاردادهشود. |
باوجدانبودنوتمایلبهداشتنیکرویکردمبتنیبرهدف برونگرایی،هیجانخواهیوعلاقهمندیبهکارگروهیبادیگران |
11 |
وجداننشاندهندهتمایلافرادبهخودمنظمی،موثرومسئولاست. افرادباوجدانبالاتمایلدارندکهیکرویکردمبتنیبرهدفونمایشمشارکتفعالدرتصمیمگیریداشتهباشند. تازمانیکهبههدفنرسنددستازکارنمیکشندواینمهمنیستکهچقدرزمانوتلاشبرایبهدستآوردنلازماست. افرادگروهگراازجمعشدنبادیگرانلذتمیبرندوبهکارگروهیبادیگرانعلاقهمندهستند. |
ویژگیهاوگرایشاتاجتماعی،اعتقادیومذهبیتأثیرگذاربرنگرشسرمایهگذار درنظرگرفتنروندهایمحیطزیستیدرخریدسهام درنظرگرفتنشیوههایپیشرفتهبرایزنان درنظرگرفتنوضعیتاقلیتهادرجامعه |
11 |
ویژگیهاوگرایشاتاجتماعی،اعتقادیومذهبیتأثیرگذاربرنگرشسرمایهگذار، درنظرگرفتنروندهایمحیطزیستیدرخریدسهامشرکتهایموجوددربورساوراقبهادار، درنظرگرفتنشیوههایپیشرفتهبرایزنان و درنظرگرفتنوضعیتاقلیتهادرجامعه از عواملزمینهاییامحیطی هستندکهخصوصیاترفتاریسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهراتحتتأثیرقرارمیدهند. |
برونگرایی،هیجانخواهیوعلاقهمندیبهکارگروهیبادیگران وظیفهشناسیوپایبندیبهتعهداتاخلاقی |
12 |
جرأتوقدرتافرادکهسببمیشوداینافرادازلحاظاجتماعیپیشرفتکنندهباشند. بدونتردیدحرفمیزنندورهبرگروهمیشوند. افرادبهاصولاخلاقیاتشانپایبندبودهوتعهداتاخلاقیشانرابطوردقیقانجامدهند از عواملمؤثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهایران میباشد. |
اطمینانواعتمادبیشازحدوتخمینبیشترازاندازهدانشومهارت |
12 |
سرمایهگذارانیکهدرپیکسببازدهیهستنددرموردآیندهبازاربیشازحدمطمئناند. اینانگیزهآنهارابرآنمیداردکهسهامباقیمتبالاخریداریکنندوچوناطلاعاتشانناقصاستبهکاهشقیمتسهامدربازارمالیمنجرشدهوبازدهیبالقوهآنهاکاهشمییابد. بهطورکلیاعتمادبهنفسکاذبباعثمیشود،سرمایهگذارسهامرابابیشترینقیمتبخردوبهکمترینقیمتبفروشد. |
رفتارانطباقیوتحتتأثیرسایرینقرارگرفتنافکارواقداماتفرد |
13 |
بازار سرمایهمانندهربازاردیگریاصولوشرایطویژهایداردکهبادرنظرگرفتنوعملبهایناصولپایهایمیتوانبهسرمایهگذاریوخریدوفروشسهاماقدامکردهوهمچنین،بهدرکواقعیازمسائلموجوددربورسرسید. اصولاًسرمایهگذارانبایدبررسیهایوسیعیدرموقعخریدیافروشسهامانجامدهند؛زیراآنهانقدترینداراییخودرابهسهامتبدیلمیکنند. اگرآنهابدونتوجهبهیکسریازعواملبهسرمایهگذاریاقدامکنند،نتایجمطلوبیازسرمایهگذاریعایدشاننخواهدشد. افرادممکناستبرایبهدستآوردناطلاعاتبهدنبالافرادآگاهمحیطاجتماعیخودباشند. |
سیاستهایاقتصادیدولتووضعیتاقتصادیحاکمبرکشور برقراریتناسبمیانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذاران احساسامنیتزیاددرموردوضعیتمالیفعلی اعتمادکاملبهآیندهمالیخود |
13 |
سیاستهایاقتصادیاتخادشدهتوسطدولت،برقراریتناسبمیانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذارانواحساسامنیتزیاددرموردوضعیتمالیفعلیوهمچنینآیندهازجملهمواردیمیباشندکهازتوجهبهرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانمنتجمیشود. |
باوجدانبودنوتمایلبهداشتنیکرویکردمبتنیبرهدف اطمیناندربرنامهریزیمؤثربراینیازهایمالیآینده |
14 |
باوجدانبودنکه عبارتاستازتمایلبهسازماندهی،کارآمدی،قابلیتاعتمادبودن،خویشتنداری،پیشرفتگرایی،منطقگراییوتعمق. و اطمیناندربرنامهریزیمؤثربراینیازهایمالیآینده،سوادمالیفردرانشانمیدهد ازعواملمؤثربررفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهایران بهشمار میروند. |
دیرپذیریوواکنشکمترازحدلازمبهاطلاعات |
14 |
دیرپذیریموجبمیشودافرادبرایتخمینهایاولیه،بیشازاندازهاهمیتقائلشوند؛درنتیجه،نمیتوانندبهعنوانیکفردمنطقیدرمواجههبامدارکوشواهدجدیدازخودعکسالعملنشاندهند. |
برقراریارتباطباافرادنزدیکترودردسترسترشاملفامیلودوست |
15 |
برقراریارتباطدربازاربهجمعآوریاطلاعاتازشرکتکنندگاندربازارکمکمیکند. سرمایهگذاراناطلاعاتخوددرموردسهامراازکسانیکسبمیکنندکهبهآنهانزدیکترودردسترستر،هستند. کهشاملفامیل،دوستوغیرهمیباشد. |
اطمینانبهکارگزارانوعملکرداطلاعاتیشرکتهاوسازمانبورس |
15 |
عملکرداطلاعاتیسازمانبورساوراقبهادار،عملکرداطلاعاتیشرکتها،خدماتمشاورهایوهزینههایمعاملاتیبررضایتسرمایهگذارانتأثیرگذارند. یعنیمیتوانشاخصهایسنجشرضایتسرمایهگذارانرادراینمقولههادستهبندیکرد. بنابرایناگراینابعاددرجهتمثبتتقویتشوند،یعنیسازمانبورساوراقبهادارتهرانبهاطلاعاتارائهشدهتوسطخودبهسرمایهگذارانتوجهنمایدوسعیدرجهتبهبودارائةاطلاعاتبنمایدوازبهوجودآمدنانحرافاتوتخلفاتدراینراستاجلوگیریبهعملآوردوشرکتهایپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادارتهرانرامجبوربهارائةاطلاعاتدرستبهسرمایهگذاراننماید،همچنیندرجهتسرمایهگذاریدرستوصحیحسرمایهگذارانخدماتمشاورهایارائهدهدونهایتاًاینکهاگرهزینههایمعاملاتیرامقداریکاهشدهدبنابراینمشوقهاییهمبرایسرمایهگذاران،وهمشرکتهایسرمایهگذاریبرایفعالیتدربورساوراقبهادارتهرانفراهمخواهدآورد. |
اطلاعوآگاهیازوضعیتمعاملاتدربازارسهام |
16 |
انسانهاتمایلدارندکالاهاوخدماتیراانتخابوخریداریکنندکهآنهارابیشترمیشناسندواطلاعبیشتریازکاراییوکیفیتآنهادارند. دربازار سرمایهنیزسرمایهگذارانمتمایلبهتملکاوراقبهاداریهستندکهاطلاعوآگاهیبیشتریدربارهآنهاداشتهباشندویابهنوعیتوجهآنهاراجلبکردهباشد. |
رفتارانطباقیوتحتتأثیرسایرینقرارگرفتنافکارواقداماتفرد |
16 |
افکار،احساساتواقدامهایافرادمیتواندبهروشهایمختلفتحتتأثیرافراددیگرقراربگیرد؛برایمثالازطریقمشاهدهرفتاردیگرانمثلاًمشاهدهمقادیرعرضهوتقاضاییکسهمویاازطریقمشاهدهعواقبرفتاردیگرانمثلتغییراتقیمتبازارسهامهایدیگرسرمایهگذاران. |
نقششرکتهایکارگزاریدرتسهیلروندایفاینقشسوادمالیبررفتار مدیریت مالی نقشتعدادشرکتهایتحلیلگردرتسهیلروندایفاینقشسوادمالیبر رفتار مدیریت مالی |
17 |
ازجملهاقداماتیکهمنجربهتسهیلروندایفاینقشسوادمالیسرمایهگذارانحقیقیبازار سرمایهمیگرددمیتوانبهشرکتهایکارگزاریوتعددشرکتهایتحلیلگراشارهکردکهنقشبسیاریدرتسهیلروندایفاینقشسوادمالیبررفتارمدیریتمالیدارند. |
پرداختبهموقعتمامصورتحسابها مقایسهباخریدهایدیگرهنگامخریدکردن فراترنرفتنازبودجهیاطرحهزینههاوحسابشدهخرجکردن |
17 |
عقبنیوفتادنپرداختصورتحسابها،دقتدرزمانخریدومقایسهباسایرخریدهاوخرجکردنحسابشدهومطابقبابودجهدرنظرگرفتهشده،جزئیازرفتارمدیریتمالیافرادمحسوبمیشود. |
اطلاعوآگاهیازوضعیتمعاملاتدربازارسهام |
18 |
تمایلانسانهانسبتبهیکمطلبیاموردیخاص،نتیجهداشتنآگاهیودانشنسبتبهآناستوانسانها،درمقاممصرفکننده،کالاهاوخدماتیراانتخابمیکنندکهآنهارابیشترمیشناسند،ازکاراییوکیفیتآنهااطلاعبیشتریداشتهونسبتبهآنهااطمینانبیشتریدارند. اوراقبهادارنیز،بهعنواننوعیکالا،ازاینقاعدهمستثنینیستند. سرمایهگذاراننیزنسبتبهتملکاوراقبهاداریتمایلنشانمیدهندکهدرموردآناطلاعوآگاهیبیشتریداشتهباشندویااخیراًبهنوعیتوجهآنهاراجلبکردهباشد. |
فرافکنیوتعمیموقایعاخیروکوتاهمدتبهبلندمدت دیرپذیری،حفظذهنیتهایپیشینوواکنشکمترازحدلازمبهاطلاعات |
18 |
خطاهایادراکیاثربااهمیتیرویتصمیمگیریمالیدارند. خطاهایادراکیکهتصمیماتسرمایهگذارونهایتانتایجبازارراتحتتاثیرقرارمیدهند. یکیازعیوبتفکرفرافکنیایناستکهسرمایهگذاریکنمونهیکوچکرابههمهیآیندهویاکلجامعهتعمیممیدهد. نتیجهیچنیندیدگاهیسببمیشودکهوینسبتبهبرخیازسهامپرزرقوبرقتربدونتوجهبهتحلیلآنهاواکنشیفراترازآنچهکهباید،داشتهباشد. همچنینممکناستفراواکنشینسبتبهاخباروشایعات (اغلباخباروشایعاتبد) ازخودنشاندهد،درحالیکهآنهاممکناستتنهاکوتاهمدتوگذریباشند. تورشدیرپذیرینوعیفرایندذهنیاستکهموجبمیشودافرادبهدیدگاههایاپیشبینیهایقبلیخودمتمسکشدهواطلاعاتجدیدرانادیدهبگیرندویاکمترازحدلازمبهآنهاواکنشنشاندهند. |
تواناییهایشخصیفردسرمایهگذار سطحوابستگیسرمایهگذاران شکستگریزی عدمپشیمانیفردسرمایهگذارپسازاخذتصمیمات |
19 |
عواملهیجانیازقبیلتواناییهایشخصی،سطحوابستگی،شکستگریزیوعدمپشیمانیازاخذتصمیماتبرخصوصیاترفتاریسرمایهگذارانحقیقیکهدربورساوراقبهاداربهمعاملهمیپردازندتأثیرگذاراست. |
سیاستهایاقتصادیدولتووضعیتاقتصادیحاکمبرکشور رعایتبهترنسبتقیمتسهامبهسودجهتورودسرمایهگذاران |
19 |
ازجملهمواردی کهازتوجهبهرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقی منتج میگردد میتوانبهوضعیتاقتصادیکشورورعایتبیشترنسبتقیمتسهامبهسودجهتورودسرمایهگذاراندربازار سرمایهاشارهکرد. |
تقسیمسرمایهدربازار سرمایهوعدمانحصاربهیکسهمیاصنعتخاص محاسبهدقیقنسبتریسکبهبازدههرمعامله عدماقدامبهمعاملهبدونمحاسبهحدسودوحدزیان |
20 |
مدیریتریسکیکیازاقداماتیاستکهجهتبهبودرفتارمدیریتمالیسرمایهگذارانحقیقیدربازار سرمایهبایستیانجامپذیردوشاملمواردیمانندتقسیمسرمایهبورسیبهچندبخش،محاسبهنسبتریسکبهبازدهدرمعاملاتوهمچنینمحاسبهحدسودوضررمعاملاتمیباشد. |
رعایتبهترنسبتقیمتسهامبهسودجهتورودسرمایهگذاران موردتوجهقرارگرفتنسودپیشبینیشدههرسهمدرسالآینده برقراریتناسبمیانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذاران |
20 |
سودآوریشرکتهایپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادارتهرانبررفتارسرمایهگذاراندرتصمیمآنهابهخریدوفروشسهامتأثیرگذارهستند. باتوجهبهنسبتقیمتسهامبهسودآنکهبالاترینتأثیررابرسودآوریسرمایهگذاریداردمیتوانبارعایتبهترایننسبتومتعادلنگهداشتنآنشرایطرابرایورودسرمایهگذارانفراهمکرد. سودپیشبینیشدهیهرسهمدرسالآیندهموردتوجهقرارگیرد؛درسرمایهگذاریهاتنوعلحاظگردد؛میانسیاستهایتقسیمسودباانتظاراتسرمایهگذارانتناسبحاصلگردد. |
منبع: یافته های پژوهشگر
جدول (2) مؤلفهها و شاخصهای مدل
شاخص (کدگزاری باز) |
مؤلفه (کدگزاری محوری) |
میزان تلاش فرد جهت رفتار حاضر |
باورهای شخصی |
داشتن باورهای خودکنترلی و تنظیم اهداف و ایجاد برنامههایی برایانجامرفتارمنتخب |
|
باورهای هنجاری و نحوه تفکر فرد در مورد تمایل افراد مهم زندگیاش |
|
باز بودن فکر و عقیده، خردورزی و تمایل به کنجکاوی |
ویژگیهای شخصیتی |
برونگرایی، هیجانخواهی و علاقهمندی به کار گروهی با دیگران |
|
وظیفه شناسی و پایبندی به تعهدات اخلاقی |
|
توافقگرایی و تمایل به گذشت، همدلی، فداکاری و وفاداری |
|
با وجدان بودن و تمایل به داشتن یک رویکرد مبتنی بر هدف |
|
اعتماد به نفس و تمایل جهت رویارویی با افراد و وقایع |
خصوصیات رفتاری |
ماکیاولگرایی و عمل گرا بودن |
|
انعطافپذیری و سازگاری با موقعیت |
|
خوشبین بودن درباره آینده و داشتن انتظار بهترینها در زمانهای نامعلوم |
|
داشتن دانشی از مفاهیم مالی |
دانش مالی |
توانایی مراوده و برقراری ارتباط با مفاهیم مالی |
|
مهارت در به کارگیری تصمیمات مالی مناسب |
|
مهارت در مدیریت امور مالی شخصی |
|
اطمینان در برنامهریزی مؤثر برای نیازهای مالی آینده |
|
ویژگیها و گرایشات اجتماعی، اعتقادی و مذهبی تأثیرگذار بر نگرش سرمایهگذار |
ارزشهای شخصی و اجتماعی |
در نظر گرفتن روندهای محیط زیستی در خرید سهام |
|
در نظر گرفتن شیوههای پیشرفته برای زنان |
|
در نظر گرفتن وضعیت اقلیتها در جامعه |
|
تواناییهای شخصی فرد سرمایهگذار |
عوامل هیجانی |
سطح وابستگی سرمایهگذاران |
|
عدم پشیمانی فرد سرمایهگذار پس از اخذ تصمیمات |
|
ویژگی شکستگریزی و گریز از باختن و از دست دادن سرمایهی فرد سرمایهگذار |
|
اطلاعات مالی و حسابداری |
اطلاعات و آگاهی |
اطلاعات از روند شاخص در بازار سهام |
|
اطلاع و آگاهی از وضعیت معاملات در بازار سهام |
|
آگاهی از اطلاعات منتشر شده از سمت شرکتهای موجود در بازار سهام |
|
درک پایه و اساس مباحث مالی |
هوش مالی |
درک هنر امور مالی و حسابداری |
|
درک تجزیه و تحلیل و تفسیر نتایج |
|
درک نگاه وسیع و عمیقتر به مسائل |
|
مقایسه با خریدهای دیگر هنگام خرید کردن |
رفتار مدیریت مالی |
فراتر نرفتن از بودجه یا طرح هزینهها و حساب شده خرج کردن |
|
پرداخت بهموقع تمام صورتحسابها |
|
نگه داشتن سند کتبی یا الکترونیکی از هزینههای ماهیانه |
|
خریداری اوراق قرضه، سهام یا مواردی از این دست |
|
پسانداز مبلغی از درآمد و دستمزد ماهیانه |
|
نقش شرکتهای کارگزاری در تسهیل روند ایفای نقش سواد مالی بر رفتار مدیریت مالی |
مؤسسات مالی |
نقش مشاوران سرمایهگذاری در تسهیل روند ایفای نقش سواد مالی بررفتارمدیریتمالی |
|
نقش تعداد شرکتهای تحلیلگر در تسهیل روند ایفای نقش سواد مالی بررفتارمدیریتمالی |
|
نقش صندوقهای سرمایهگذاری در تسهیل روند ایفای نقش سواد مالی بررفتارمدیریتمالی |
|
برقراری ارتباط با افراد نزدیکتر و در دسترستر شامل فامیل و دوست |
ارتباط کلامی |
تأثیر ارتباط کلامی با استفاده از یادگیری مشاهدهای بر مشارکت در سرمایهگذاری |
|
توصیههای سرمایهگذاری بهتر توسط تحلیلگران |
|
اعتماد نداشتن به کارشناسان مالی |
اضطراب مالی |
نگرانی در مورد امور مالی و پولی مربوط به خود |
|
نگرانی پس از تصمیمگیری، دربارهی درست یا غلط بودن آن |
|
به تعویق انداختن تصمیمگیریهای مالی به علت تردید و اضطراب زیاد |
|
اطمینان و اعتماد بیش از حد و تخمین بیشتر از اندازه دانش و مهارت |
تورشهای رفتاری |
خوداسنادی و گرایش به نسبت دادن موفقیتها به ویژگیهای ذاتی و شکستهابهعواملمحیطی |
|
دیرپذیری، حفظ ذهنیتهای پیشین و واکنش کمتر از حد لازم به اطلاعات جدید |
|
فرافکنی و تعمیم وقایع اخیر و کوتاهمدت به بلندمدت |
|
کوتاهنگریوخرجکردنبهجایپساندازبرایفردا |
|
عدم انحصار اخذ درآمد به بازار سرمایه |
مدیریت ریسک |
عدم ورود سرمایهگذار با تمام پول خود به بورس |
|
تقسیم سرمایه در بازار سرمایه و عدم انحصار به یک سهم یا صنعت خاص |
|
محاسبه دقیق نسبت ریسک به بازده هر معامله |
|
عدم اقدام به معامله بدون محاسبه حد سود و حد زیان |
|
رفتار منطقی سرمایهگذاران در تصمیمات سرمایهگذاری |
تصمیمات سرمایهگذاری |
رفتار تودهوار و تمایل سرمایهگذاران به انجام معاملات گروهی |
|
رفتار انطباقی و تحتتأثیر سایرین قرار گرفتن افکار و اقدامات فرد |
|
تصمیمگیری بر اساس تجربه و آزمون و خطا در سرمایهگذاریهای بورس |
|
آموزش سرمایهگذاری در مدارس و دانشگاهها |
آموزش سواد مالی |
آموزش مدیریت مالی در رسانهها |
|
برگزاری دورههای آموزش مالی و سرمایهگذاری |
|
رعایت بهتر نسبت قیمت سهام به سود جهت ورود سرمایهگذاران |
سودآوری سرمایهگذاری |
مورد توجه قرار گرفتن سود پیشبینی شده هر سهم در سال آینده |
|
برقراری تناسب میان سیاستهای تقسیم سود با انتظارات سرمایهگذاران |
|
احساس امنیت زیاد در مورد وضعیت مالی فعلی |
امنیت مالی |
اعتماد کامل به آینده مالی خود |
|
اطمینان در مورد داشتن پول کافی برای راحتی و آسایش در دوران بازنشستگی |
|
امنیت به واسطه قوانین و مقررات |
|
سرمایهگذاری بیشتر به سبب بالا رفتن بازده مورد انتظار |
رضایت سرمایهگذاران |
اطمینان به کارگزاران و عملکرد اطلاعاتی شرکتها و سازمان بورس |
|
سیاستهای اقتصادی دولت و وضعیت اقتصادی حاکم بر کشور |
منبع: یافته های پژوهشگر
مدل حاصل از تحلیل کیفی بصورت زیر نمایش داده میشود:
شکل 2- مدل پارادایمی حاصل از نظر خبرگان
منبع: یافته های پژوهشگر
شکل 3- مدل پارادایمی پژوهش
منبع: یافته های پژوهشگر
بحث و نتیجهگیری
اقتصاددانانمتخصصدرزمینهروانشناختیبراهمیتتوجهبهسوابقروانیبرایتوضیحرفتارمالیتأکیددارند (یزدانی و همکاران، 1397). برایجبرانناکارآمدیرفتارمالیافراد،درابتداادبیاتاقتصادیتمرکزبرتحقیقاتدرحوزهارتباطبین دانشمالیتوسطتحصیلاتمالیورفتارمالیفردیداشت (لوساردی و میتچل[xxxii]، 2014).دراثرتغییروتحولاتاقتصادیومالی،لازماستافرادنیزازآگاهیهاوتوانمندیهایخاصی، برایمواجههباپیچیدگیهایبهوجودآمده،برخوردارباشند. درچنینشرایطی،باوجودتنوع،پیچیدگیبازارهای مالیوتحولاتسریعدرآن،داشتنمهارتهاوروشهایمدیریتامورمالی،برایجمعآوری،تجزیهوتحلیلو استفادهاطلاعاتمالیودریککلام،داشتنسوادمالی،ضروریخواهدبود (ونرویژ و لوساردی[xxxiii]، 2011).وجودسرمایهگذاریسنگیندرآموزشمالی،بسیاریکشورهاپیشرفتهایکمیدردانشمالیتجربهکردند (سازمانهمکاریوتوسعهاقتصادی[xxxiv]، 2013). دوبعددانشمالی،دانشمالیعینیوذهنی،نقشهایمتمایزدر رفتارمالیایفامیکنند؛ یعنی،دونفرباسطحیکسانیازدانشمالیعینیمیتوانند،ارزیابیهایذهنیمختلفی ازسطوحدانشخودداشتهباشندکهمنجربهنتایجمختلفرفتاریمیشود.درمواردخاص،دانشمالیذهنی مؤثرترازدانشمالیعینیدرتعیینرفتارمالیاست (الگود و والستاد[xxxv]، 2013 و هادار و همکاران[xxxvi]، 2013).هدف از پژوهش حاضر، طــراحی مدل نقش خصوصیاترفتاری و سواد مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی در بازار سرمایه ایران بوده، طرح تحقیق از نوع کیفی با روش گراندد تئوری بودهاست. با استفاده از روش نمونهگیری" گلوله برفی" با 20 نفر از اساتید رشتههای حسابداری، مدیریت بازرگانی و مدیریت مالی در دانشگاههای کشور و مدیران و کارشناسان ارشد تالار بورس تهران، مصاحبه عمیق انجام گرفت. نتایج نهایی حاکی از آن بوده که مدل نقش خصوصیاترفتاری و سواد مالی سرمایهگذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی دارای 18 بعد بشرح شرایط علی (1. باورهای شخصی، 2. ویژگیهای شخصیتی، 3. خصوصیات رفتاری، 4. سواد مالی)، شرایط زمینهای (5. ارزشهای شخصی و اجتماعی، 6. عوامل هیجانی، 7. اطلاعات و آگاهی، 8. هوش مالی)، شرایط مداخلهای (9. مؤسسات مالی، 10. ارتباط کلامی، 11. اضطراب مالی، 12. تورشهای رفتاری)، راهبرد (13. مدیریت ریسک، 14. تصمیمات سرمایهگذاری، 15. آموزش سواد مالی) و پیامد (16. سودآوری سرمایهگذاری، 17. امنیت مالی و 18. رضایت سرمایهگذاران)بود.
تائیدیه اخلاقی
مصاحبههاینیمهساختار یافته این پژوهش با هماهنگی و همکاری صادقانه اساتید و خبرگان محترم اجرا شد. این مصاحبهها با تعیین وقت قبلی بوده و خبرگان انتخابی با میل و رغبت در پژوهش شرکت داشتند
تضاد منافع
نتایج این پژوهش با منافع هیچ سازمان و یا افرادی تعارض ندارند.
منابع مالی
منابع مالی تمام منابع مالی این پژوهش را محققین آن تهیه و مصرف کردهاند.
[1]گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی خرمشهر، خرمشهر، ایران. Gheysari1102@gmail.com
[2] گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مسجد سلیمان،،مسجدسلیمان، ایران.(نویسنده مسئول)A.k.salehi@iaumis.ac.ir
[3]گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ،اهواز، ایران.Dr.ghobadi@gmail.com
[i]Grounded Theory
[ii]White Noise
[iii]Mien and Thao
[iv]Shih and Ke
[v]Giesler and Veresiu
[vi]Batty et al
[vii]Agarwal and Mazumder
[viii]Benjamin et al
[ix]Conlin and et al
[x]Cognitive psychology
[xi]Personality psychology
[xii] Feng and et al
[xiii] Grohmann, Klühs and Menkhoff
[xiv] Bellofatto, D’Hondt and De Winne
[xv]Grohmann
[xvi]Xu et al
[xvii] Mounaaand Anis
[xviii]Farrel et al
[xix]Tang and Baker
[xx] Glaser And Strauss
[xxi] Grounded Theory
[xxii]Open coding
[xxiii]Axial coding
[xxiv]Selective coding
[xxv]Phenomenon
[xxvi]Causal Conditions
[xxvii]Context
[xxviii]InterveningConditions
[xxix]Strategies
[xxx]Consequences
[xxxi] Coding Paradigm
[xxxii] Lusardi and Mitchell
[xxxiii]VanRooij, M. and Lusardi, A.
[xxxiv] Organisation for Economic Development and Cooperation
[xxxv]Allgood, S. & Walstad, W.
[xxxvi] Hadar, Sood and Fox
یادداشتها